ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΑΛΑΦΑ, ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ
Τη συνέντευξη πήρε
ο Στάθης Κουτρουβίδης
ο Στάθης Κουτρουβίδης
Ένας πρώτος απολογισμός του 1ου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ;
Το 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε θετικά μηνύματα. Επιβεβαίωσε και επικύρωσε μέσω των αποφάσεών του την ορθότητα της πολιτικής γραμμής που ακολούθησε όλα αυτά τα χρόνια το κόμμα και χάραξε μια πολιτική νίκης, για να σταματήσει η καταστροφή και να οδηγηθούμε σε μια δημοκρατική ανατροπή. Μια πολιτική νίκης που, αν και βασίζεται στα χνάρια της προηγούμενης πορείας, σήμερα γίνεται πιο αποτελεσματική και ουσιαστική, και όπου χρειάζεται συγκρουσιακή.
Ταυτόχρονα, το συνέδριο κάλυψε και το δεύτερο στόχο που είχαμε θέσει, δηλαδή τη δημιουργία ενός ανοιχτού, πολυτασικού κόμματος, του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες. Έτσι, από καλύτερες θέσεις και με ένα πολιτικό εργαλείο πολύ πιο έτοιμο, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την υποδοχή πολύ περισσότερων ανθρώπων, νέων στις τάξεις μας και να φέρουμε εις πέρας τα καθήκοντα τα οποία αναμένει η κοινωνία από εμάς.
Πολύς θόρυβος έγινε σχετικά με την εσωστρέφεια του συνεδρίου. Συμμερίζεσαι έναν παρόμοιο προβληματισμό;
Τα κομματικά συνέδρια, εάν θέλουμε να είναι ουσιαστικά, να συζητούν σημαντικά θέματα – και όχι απλώς να είναι μια διαδικασία φιέστας - έχουν ένα βαθμό εσωστρέφειας. Ένα συνέδριο αφορά καταρχήν τα μέλη του κόμματος και ένα συγκεκριμένο περίγυρο. Αν δεχτούμε αυτή την κριτική περί εσωστρέφειας, το συνέδριο στάθηκε, και σωστά, σε πολιτικά ζητήματα τα οποία όμως δεν είναι αυτά που κυρίως απασχολούν την κοινωνία. Για παράδειγμα, η κοινωνία δεν ενδιαφέρεται άμεσα για το εάν θα πάμε και με ποιους να σχηματίσουμε κυβέρνηση, με το ΚΚΕ ή με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ή με άλλες δυνάμεις; Ένα δεύτερο θέμα στο οποίο επίσης δώσαμε υπερβολική διάσταση, αφορά για παράδειγμα το εάν η ευρωζώνη μπορεί να αλλάξει ή όχι. Άρα, λογικό ήταν ότι, αφού επιμείναμε σε τέτοια ζητήματα, να έχει ένα χαρακτήρα εσωστρέφειας. Από την άλλη όμως, ιδρυτικό συνέδριο κάναμε. Υπό αυτή την έννοια, ήταν φυσικό να μας απασχολήσουν σε σημαντικό βαθμό ζητήματα όπως αυτό του καταστατικού, τα οργανωτικά και ο τρόπος εκλογής προέδρου και μελών της ΚΕ. Συνολικά, πάντως η κοινωνία δέχτηκε από το συνέδριο ένα θετικό απόηχο. Έλαβε το μήνυμα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε ενιαίο κόμμα και δεν θα είναι πλέον δεκατέσσερα κομμάτια, όπως πριν.
Η δυνατότητα σχηματισμού της κυβέρνησης από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, δεν παραμένει πρόβλημα, από τη στιγμή που αρνούνται κάποιοι να συμπράξουν σε μια κυβέρνηση της αριστεράς;
Θεωρώ ότι η απάντηση είναι καταρχήν αυτονόητη. Όταν είσαι κόμμα της τάξεως του 27%, όπως καταγράφηκε στις τελευταίες εκλογές, επιδιώκεις να είσαι αυτοδύναμος. Η επιδίωξη για μια αυτόνομη κάθοδο στην εκλογική μάχη είναι αυτονόητη, αφού όλα τα κόμματα θα κατέλθουν με το δικό τους πολιτικό πρόγραμμα. Άρα, δεν τίθεται σοβαρό ζήτημα μέχρι τις εκλογές. Για να πείσεις όμως ότι θα κάνεις τα πράγματα για τα οποία δεσμεύεσαι στην περίπτωση που δεν έχεις αυτοδυναμία, εκεί υπάρχει πολιτικό θέμα. Πιστεύει, όμως, κανείς ότι εάν οδηγηθούμε σε εκλογές και δεν έχουμε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, το ερώτημα – υπό τον όρο ότι θα διαμορφώσουμε ένα αντιμνημονιακό πρόγραμμα και όποιος το στηρίξει - θα παραμένει ανοιχτό; Ένα τέτοιο σχέδιο δεν πρόκειται να το στηρίξει ούτε η ΝΔ, ούτε η ΧΑ, ούτε βέβαια το ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου. Οι τελευταίες εξελίξεις, οι διαφοροποιήσεις της ΔΗΜΑΡ, οι άλλες κινήσεις ομάδων και προσώπων που έχουν φύγει από τη ΔΗΜΑΡ, από το ΠΑΣΟΚ, ή ανένταχτων τείνουν σε ένα βασικό σημείο, ότι τα πράγματα δεν μπορούν να αλλάξουν ουσιαστικά χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ. Στηρίζουν βάσιμα την άποψή μας ότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα, θα σχηματίσει κυβέρνηση σε κατεύθυνση αντιμνημονιακή που θα υλοποιήσει το πρόγραμμά της.
Στο χάρτη των κομμάτων δεν έβαλες τους Ανεξάρτητους Έλληνες...
Οι ΑΝΕΛ είναι ένα κόμμα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουν να μας βλέπουν, και άλλοι που συζητούν την εύρεση ενός κοινού βήματος. Το σίγουρο είναι ότι εάν είμαστε πρώτο κόμμα - ακόμα και αν δεν είμαστε αυτοδύναμοι- δεν υπάρχει περίπτωση να μη σχηματιστεί κυβέρνηση σε αντιμνημονιακή κατεύθυνση. Ακόμα και όσοι σήμερα λένε όχι, θα πρέπει να το ξανασκεφτούν πολύ σοβαρά. Φαντάζεται κανείς εκείνο το βράδυ την Ευρώπη, τον κόσμο ολόκληρο, που θα καταγράψει τέτοιο ποσοστό ο ΣΥΡΙΖΑ; Θα υπάρξει ένα φούντωμα, ένα ξέσπασμα που δεν θα μπορεί να το αγνοήσει κανείς, εχθροί και φίλοι.
Ήσουν μέλος της ομάδας διαμόρφωσης του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Είχαμε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα θέταμε ολοκληρωμένα στο συνέδριο προγραμματικά στοιχεία. Θέσαμε στην πολιτική απόφαση του συνεδρίου ένα σύνολο προγραμματικών στόχων, που δεν συνιστά ούτε ένα ολοκληρωμένο, ούτε βέβαια εκλογικό πρόγραμμα. Ήδη εδώ και καιρό έχει επιτελεστεί σοβαρή δουλειά. Από το 2009 είχαμε πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, έγινε επίσης δουλειά στις εκλογικές μάχες πέρσι. Μετά την προεκλογική προγραμματική παρουσίαση στην Αθηναΐδα, που ήταν υψηλών προδιαγραφών και απαιτήσεων - χωρίς όμως να το έχουμε αξιοποιήσει όσο θα έπρεπε - υπήρξε πολύ μεγαλύτερη εξειδίκευση. Ο Α. Τσίπρας έκανε ένα περαιτέρω βήμα στη ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη με την πρότασή μας για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Βρισκόμαστε επομένως στη διαδικασία διαμόρφωσης ενός κυβερνητικού προγράμματος. Με αυτό θα πάμε στις εκλογές και, εάν μας τιμήσει ο ελληνικός λαός, θα το υλοποιήσει η κυβέρνηση της αριστεράς, για να σταματήσει την καταστροφή της χώρας.
Ο Α. Τσίπρας δίνοντας ένα δείγμα γραφής σε αυτήν την κατεύθυνση, συμμετείχε τις βδομάδες πριν το συνέδριο ως ο κύριος ομιλητής – δεν ήταν ο μόνος - σε ανοιχτές δημόσιες διαβουλεύσεις για θέματα του προγράμματος. Αυτό θα το συνεχίσουμε, είτε με ανοιχτές συζητήσεις, προσυνέδρια σε συγκεκριμένα θέματα, και, βέβαια, με κύριο στόχο να μείνουμε και να επεξεργαστούμε όλα τα θέματα που έχουν σχέση με τον πρόγραμμά μας και κυρίως στον πυρήνα του. Πώς βλέπουμε την κατάργηση των μνημονίων, πώς θα εφαρμοστεί ένα σχέδιο παραγωγικής και οικολογικής ανασυγκρότησης της χώρας. Πώς θα βρεθούν οι πόροι για τα ζητήματα αυτά, πώς θα αντιμετωπιστεί η διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους και του μορατόριουμ του χρέους. Ακόμα, πού θα βρεθούν οι πόροι για να καλυφθούν άμεσες ανάγκες, όπως ο κατώτατος μισθός, η κατώτατη σύνταξη, ορισμένα επιδόματα και άλλα. Η στόχευση είναι προς το τέλος της φετινής χρονιάς να προχωρήσουμε σε ένα προγραμματικό συνέδριο.
Με τα «σπαθιά του λόγου» απέναντι στη Χρυσή Αυγή
Πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η άνοδος της Χ.Α.;
Ο Ανανδρανιστάκης έχει μια ωραία έκφραση αντλημένη από τον Ν. Καββαδία. Η κύρια κατεύθυνση αντιμετώπισης της είναι «τα σπαθιά του λόγου». Θέλοντας να πει, νομίζω, εάν επιμείνουμε στη σκέψη, στις μεγάλες παραδόσεις του διαφωτισμού μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα φαινόμενα αυτά. Δεν αγνοούμε πώς σε συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής κρίσης βρίσκουν έδαφος για να αναπτύξουν τις ναζιστικές, λαϊκιστικές απόψεις. Ένας επίσης κατάλληλος τρόπος είναι αυτός με τον οποίο ο Γ. Δραγασάκης αντιμετωπίζει την προκλητικότητα των εκπροσώπων της ΧΑ στο κοινοβούλιο.
Δεν πρέπει, καταρχήν, να υποτιμηθεί ο κίνδυνος, που είναι υπαρκτός και εν εξελίξει. Βλέπουμε μια επιρροή που έχει το μόρφωμα αυτό σε νεότερες ηλικίες. Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, την ελληνική αντίσταση, τις ναζιστικές θηριωδίες, την κατοχική κατάκτηση, δεν τα γνωρίζουν πολλά νέα παιδιά. Έτσι, εντυπωσιάζονται από λαϊκιστικές κουβέντες, τους τσαμπουκάδες, τη ρώμη.
Αποφασιστικές απαντήσεις τύπου Καλαμάτας, δείχνουν ότι οι μαζικές, ειρηνικές, αντιφασιστικές κινητοποιήσεις μπορούν να απομονώσουν τον κίνδυνο. Στην Καλαμάτα η παλλαϊκή αντίδραση που εκδηλώθηκε, ανάγκασε τελικά τους ίδιους που το είχαν επιτρέψει να το απαγορεύσουν.
Όταν λέμε ότι η ΧΑ είναι το μακρύ χέρι του συστήματος συμβάλλουμε στην αντιμετώπισή της;
Είναι ένα θέμα ανοιχτό. Δεν συμφωνώ απόλυτα με αυτή τη σκέψη. Η ΧΑ δεν είναι η πιο ακραία πτέρυγα ενός ενιαίου, μνημονιακού μπλοκ. Θα μπορούσα να το εκφράσω καλύτερα λέγοντας ότι η ΧΑ είναι σε επαφή με το πιο ακροδεξιό κομμάτι του μνημονιακού μπλοκ. Η ναζιστική και η νεοναζιστική παρουσία δεν πρέπει να ταυτίζεται με δυνάμεις με τις οποίες μπορείς να διαφωνείς ριζικότατα, αλλά κινούνται στο συνταγματικό, κοινοβουλευτικό πεδίο. Το πρόβλημα δεν είναι να οδηγηθούν αυτές οι δυνάμεις πιο ακροδεξιά, αλλά να τους πιέσεις να κάνουν ένα βήμα έστω, μακρύτερα από τη ΧΑ. Άρα, η επιμονή η δική μας «να κόψουν αυτό το παραμύθι για τα δύο άκρα» η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, φέρνει αποτέλεσμα, εάν λάβουμε υπόψη την απαγόρευση του Ν. Δένδια για τη «διανομή του μίσους».
Σωστά, σήμερα, μιλάμε για ενιαίο, αντιφασιστικό κίνημα, δεν είναι ώριμο να μιλήσουμε για μέτωπο – και μακάρι να μη φτάσουμε εκεί, δηλαδή να αναγκαστούμε να δράσουμε από κοινού με δυνάμεις με τις οποίες μας χωρίζουν πολλά. Και η ύπαρξη ενός μετώπου στο όνομα των δημοκρατικών κατακτήσεων - οι οποίες καταπατούνται πολύ συχνά βάναυσα από τη μνημονιακή κυβέρνηση, είναι ένα ενδεχόμενο. Νομίζω, όμως, ότι θα υπάρξουν πολύ σημαντικές αλλαγές στη χώρα μας, που θα τραβήξουν το χαλί στους νεοναζί, δηλαδή σε αυτό που τους συντηρεί και τους ενισχύει, και που είναι η συνεχιζόμενη κοινωνική, οικονομική, και πολιτική κρίση. Εάν δει η κοινωνία ότι υπάρχει άλλος δρόμος και, κυρίως, αν δει τον ΣΥΡΙΖΑ να τον ανοίγει αυτόν το δρόμο, ξαναζεσταίνεται η ελπίδα και αυτή είναι η πιο επιθυμητή λύση.
